Leestijd: 6 minuten
Oneven ondergrond, opgestapelde materialen die mensen het zicht ontnemen of gereedschap dat van een steiger kan vallen. Het zijn maar enkele voorbeelden van mogelijke oorzaken van ongevallen op de bouwplaats.
Daar komen nog eens voertuigen bij die af en aan rijden om materialen te leveren, of bouwmachines die overal rondrijden. Voor chauffeurs en machinisten is het, vanwege de dode hoeken, lang niet altijd duidelijk of er personen dicht bij hun voertuig lopen.
Al deze factoren samen maken van een bouwplaats een gevaarlijke omgeving. Helaas komen ongelukken dan ook regelmatig voor, soms zelfs met dodelijke afloop. Reden genoeg dus om stil te staan bij de oorzaken van ongevallen en te kijken naar oplossingen.
Bouwvakkers die op een steiger of ladder staan, lopen het risico om te vallen. Daarnaast kan gereedschap of materiaal naar beneden vallen. Als iemand dit bovenop zich krijgt, zijn de gevolgen vaak zeer ernstig.
Als de grond op de bouwplaats bezaaid ligt met materiaal, of niet opgeruimd verpakkingsmateriaal, is het vaak wachten totdat er iets misgaat. Zeker wanneer bouwvakkers iets moeten tillen, waardoor ze niet goed voor zich uit kunnen kijken, is de kans groot dat ze struikelen.
Vrachtwagens rijden af en aan om alle benodigde materialen op de bouwplaats te krijgen. Vaak is dit op een plek waar veel hoge stapels met bouwmateriaal liggen. Chauffeurs van vrachtwagens of heftrucks zien vaak niet of er net iemand tussen een paar stapels door komt lopen. Vanwege de dode hoek van het voertuig, of door de lading van een heftruck, kan een persoon tussen een (achteruit)rijdend voertuig en een stapel materiaal bekneld raken.
Meestal niet direct nadelig voor de bouwvakker, maar wel op de lange termijn: blootstelling aan stof. Denk bijvoorbeeld aan rondrijdende voertuigen of werkzaamheden als boren, slijpen, zagen en schuren die veel stof doen opwaaien, letterlijk.
Door de al eerder benoemde dode hoeken van een voertuig, gecombineerd met een onoverzichtelijke omgeving, is de kans op aanrijdingen groot. Personen die ineens tussen stapels bouwmateriaal vandaan komen, worden vaak niet opgemerkt door machinist of chauffeur. Ditzelfde probleem geldt voor voertuigen onderling, als deze om een hoek komen rijden.
Bouwvakkers die de hele dag door in de herrie staan, lopen het risico op gehoorschade op de lange termijn. Geluid dat harder is dan 80 dB, geldt als lawaai. Bijkomend nadeel van lawaai op de bouwplaats is dat personen voertuigen niet meer aan horen komen, waardoor het alleen maar gevaarlijker wordt.
Bij het werken met sloophamers en trilstampers worden bouwvakkers continu blootgesteld aan trillingen. Langdurige trilling kan leiden tot geen gevoel in handen en vingers meer hebben, of zelfs verlies van handvaardigheid.
Zwaar materiaal tillen of duwen kan zowel op de korte als lange termijn voor letsel zorgen. Ook als bouwvakkers een verkeerde houding aannemen, bijvoorbeeld om iets een ladder op te tillen, kan er letsel ontstaan. Wanneer dit structureel gebeurd, kan dit op langere termijn tot arbeidsongeschiktheid leiden.
Belangrijker dan alle (technische) hulpmiddelen en protocollen die beschikbaar zijn om veilig te werken, is goede afspraken maken. Met elkaar bespreken hoe er gewerkt wordt en afspreken dat ongelukken absoluut onacceptabel zijn, resulteren voor iedereen in een veiliger werkomgeving.
Als de bewustwording er is bij iedereen, houdt men rekening met elkaar en worden ongelukken voorkomen. Veel grote bouwbedrijven zijn hier actief mee bezig en hebben speciale veiligheidsprogramma’s ontwikkeld voor hun personeel.
Het is belangrijk dat werknemers onveilig gedrag of onveilige situaties niet alleen herkennen, maar collega’s daar ook direct op aanspreken. Alleen dan wordt het structureel veiliger op de bouwplaats. Om dat voor elkaar te krijgen is het van groot belang dat werkgevers en leidinggevenden een open cultuur creëren waarin iedereen naar elkaar luistert.
Bij werkzaamheden die worden uitgevoerd vanaf 2,50 meter of hoger, is valbeveiliging verplicht. Een werkplek moet worden voorzien van balustrades of leuningen. Als dat niet mogelijk blijkt, biedt een tijdelijke oplossing zoals een steiger uitkomst. Tenslotte moet de werkzaamheden zo worden gepland, dat er zo snel mogelijk vaste trappen op een werkplek aanwezig zijn.
Als al deze mogelijkheden niet mogelijk blijken, is persoonlijke valbeveiliging noodzakelijk. Deze valbeveiliging bestaat altijd uit drie onderdelen: een vast en stevig bevestigingspunt, een harnas dat de werknemer met een kabel verbindt aan dit punt en een valstopper of -demper.
Bij werken op hoogte kan één misstap desastreuze gevolgen hebben. Daarom is het belangrijk om altijd eerst de ondergrond te testen en voorzichtig te lopen. Loop ook nooit achteruit en kijk niet op een telefoon of tablet tijdens het lopen. Neem verder de tijd op ladders; haast kan immers leiden tot een misstap.
Niet alleen bij werken op hoogte, maar ook bij werk op de grond is het belangrijk om goed op te letten. Als een bouwplaats bezaait ligt met bouw- of verpakkingsmateriaal is het risico op struikelen of uitglijden groot. Opletten bij iedere stap is van groot belang om dit te voorkomen.
Nog beter dan opletten om materiaal te ontwijken, is zorgen dat er geen of zo weinig mogelijk materiaal rondslingert. Ruim verpakkingsmateriaal zo snel mogelijk op en breng bouwmateriaal zo snel mogelijk naar de plaats waar het gebruikt wordt. Zorg er in ieder geval voor dat aan het eind van de dag alles is opgeruimd.
Met een camerasysteem hebben chauffeurs zicht op de omgeving rondom of achter hun voertuig. Dit verkleint niet alleen het risico op schade door ergens tegenaan te rijden, maar ook op aanrijden of beklemmen van medewerkers.
Bouwvakkers die, met oordoppen op, met hun rug naar een achteruitrijdend voertuig toe staan, zien dat voertuig niet aankomen. Dankzij het camerasysteem dat de chauffeur ter beschikking heeft, kan hij of zij ongelukken voorkomen.
Hoewel een camerasysteem chauffeurs van zicht voorziet, is daarmee niet gezegd dat personen of obstakels altijd opgemerkt worden. Als de chauffeur niet in de monitor kijkt, kunnen er alsnog ongelukken gebeuren. In tegenstelling tot een camerasysteem, waarschuwt een detectiesysteem de chauffeur, zonder dat deze in een monitor hoeft te kijken.
Zo’n systeem staat daarom bekend als actieve waarschuwing. Doormiddel van hoor- en zichtbare signalen wordt de chauffeur gewezen op personen of obstakels achter het voertuig. Hierdoor kunnen chauffeurs zich blijven concentreren op het besturen van hun voertuig.
Een combinatie van een camera- en detectiesysteem biedt de meeste garantie op veilig achteruitrijden en manoeuvreren. Wanneer de chauffeur wordt gewaarschuwd, kan hij of zij direct in de monitor van het camerasysteem zien waar het gevaar zich bevindt en wat de afstand tot de persoon of het obstakel is.
Rondrijdende voertuigen of bouwvakkers die boren, zagen of schuren veroorzaken vaak veel stof. Gebruik daarom altijd een stofzuiger om het stof zo snel mogelijk kwijt te raken en inademing tot een minimum te beperken. Personeel dat langdurig in een stoffige omgeving werkt, kan het best een stofmasker dragen.
Bij werkzaamheden waarbij gedeeltes van de weg of het spoor worden afgesloten, geldt een strakke tijdsplanning. De weg of het spoor moet vaak op maandagochtend weer open. Het gevolg hiervan is dat we in het weekend vaak dag en nacht doorgewerkt wordt.
Om toch veilig en efficiënt te werken in het donker, is het nodig om bouwmachines uit te rusten goede verlichting. LED werklampen voorzien de chauffeur of machinist van optimaal zicht rondom hun voertuig. De kleur van dit licht lijkt op daglicht, waardoor de ogen van de machinist niet vermoeid raken.
Naast werklampen, dragen waarschuwings- of flitslampen op een voertuig bij aan een veiliger werkomgeving. Deze visuele waarschuwingssignalen bewijzen hun nut niet alleen ’s nachts, als het donker is, maar ook overdag.
Het is belangrijk dat flitslampen vanuit iedere richting goed zichtbaar zijn. Daarom kan het nodig zijn om meerdere lampen op één voertuig te monteren. Bij werkzaamheden op of langs de openbare weg, is het van belang dat de flitslampen voldoen aan het ECE-R65 regelement.
Omdat bouwvoertuigen en -apparatuur over het algemeen veel herrie maken, is gehoorbescherming vaak niet alleen gewenst, maar ook vereist. Op de lange termijn kan dit gehoorschade voor bouwvakkers voorkomen.
Om, ondanks al het lawaai, bouwvakkers te waarschuwen voor achteruitrijdende voertuigen, is een achteruitrijalarm nodig. Er zijn speciale alarmen die hun volume automatisch aanpassen aan het geluid van de omgeving. Zo klinkt het alarm altijd iets luider dan de omgeving. ’s Nachts beperken deze alarmen de geluidsoverlast tot een minimum.
Krakende achteruitrijalarmen zijn beter te lokaliseren voor omstanders, ook als ze gehoorbescherming dragen. In tegenstelling tot de standaard piepende alarmen, is dit krakende geluid ook beter te lokaliseren en draag het minder ver, waardoor geluidsoverlast voor omwonenden nog verder beperkt wordt.
Langdurig dezelfde werkzaamheden uitvoeren, kan op de lange termijn tot letsel lijden. Vooral waanneer de bouwvakker wordt blootgesteld aan trillingen en schokken, is het belangrijk om niet te lang achter elkaar hetzelfde werk te doen. Wissel daarom het werk regelmatig af met collega’s om letsel te voorkomen.
Voorkom rugletsel als gevolg van tillen of verplaatsen van zware materialen met een speciale tilcursus. Hier leren bouwvakkers hoe ze moeten bukken om spullen op te pakken, zonder dat dat ten koste gaat van hun rug.
Nog beter is natuurlijk om zware dozen of materialen niet door bouwvakkers, maar door een kraan, verreiker of heftruck op te laten tillen.
| Toch een ongeluk? Heeft er toch een ongeluk plaatsgevonden op de bouwplaats? Meld dit dan zo snel mogelijk bij de Inspectie SZW via het gratis telefoonnummer 0800-5151. Voor het niet melden van een ongeval kan de Inspectie boetes uitdelen die op kunnen lopen tot €50.000,- |
Voor de verwerking en afvoer van puingranulaat op locaties, verspreid over heel Nederland, gebruikt Kok Lexmond shovels die zijn uitgerust met een Pfreundt weegsystemen. Je leest zijn ervaring hier.
Bij de aanschaf van een nieuwe machine is het belangrijk om goed na te denken over hoe je deze gaat gebruiken. Maar denk je ook na over wanneer je de machine gaat gebruiken? Als je veel in het donker werkt biedt een upgrade naar premium werkverlichting je veel voordeel.
Voor onze klant Bontrup hebben we onlangs een zeef en een shovel uitgerust met een Pfreundt weegsysteem.
